Waar kruip jy weg, Afrikanervrou?

Foto:Wordpress.com

Ek was gelukkig vandag. Ek het ʼn kans gekry wat min ander vroue van my generasie ooit kry: om op reis te gaan saam met iemand uit ʼn ander era. Dit het gevoel asof dit my eie verhaal was wat vertel word: ʼn vrou wat nie bang was om nie polities-korrek te wees in ʼn tyd waar korrektheid ʼn makliker lewe beteken het nie. Dis interessant hoe die geskiedenis hom herhaal.

Ek ag myself ʼn moderne, Afrikaanse vrou.
Ek is gelukkig om in ʼn beroep te staan in ʼn roepingsgedrewe organisasie, wat die uitlewing van my persoonlike waardes maklik maak. Ek maak my kinders alleen groot, wat sekerlik steeds ietwat boheems geag word, maar ek glo ook dat verveling die doodskoot van kreatiwiteit is en ʼn lewe sonder kreatiwiteit is niks minder as die dood nie.

Ek wonder soms of daar min van ons is en of ons net nie van mekaar weet nie. Sterk, eiesinnige vroue wat so op hul eie manier die wêreld verander. Destyds was dit een basaar op ʼn slag, vandag slaan ons slae in professionele beroepe terwyl ons ons kinders grootmaak (dikwels alleen). Ons probeer die balans tussen respek en tradisie aan die een kant en gesonde nuuskierigheid en selfhandhawing aan die ander kant, saam met hulle vind. Dis nie maklik nie, maar die leeuetaak rus op ons, meer as op ons mans.

Ons kan stry daaroor, maar die lewe, veral die werkslewe, is steeds meer op die lewensbeskouing van ʼn man gebou, as op dié van ʼn vrou. Die verantwoordelikheid wat ʼn vrou dra om die huislike pligte, soos kinders versorg, na te kom, is selfs steeds in 2015 meer as ʼn man sʼn en steeds in 2015 nie goed vir ʼn vrou se loopbaan nie. Dis hartseer, veral as mens in ag neem dat daar steeds mans EN vroue is wat glo ʼn vrou se “hoogste roeping” is om vrou en ma te wees. Dit laat ons boheemses effens in die koue en dis interessant hoe M.E.R. in die 1920’s reeds standpunt daarteen ingeneem het. In kritiek teen ʼn kerklike standpunt oor die roeping van die vrou, het sy gesê: “… om ʼn vrou te wees, is maar ʼn lewensomstandigheid. Enige mens streef na iets hoër as homself en dit is ons hoogste roeping.” In die tyd toe die redakteur van die Huisgenoot (inderdaad die heer C.J. Langenhoven) hom skerp uitgespreek het teen die toelating van vroue tot die regsberoep (vroue is dan emosionele wesens wat slegs emosionele besluite kan maak), het dit ware durf gevat vir ʼn vrou om haar hak in te slaan en nee te sê.

Ek wonder wat sou M.E.R. en die ander vroue van haar generasie van ons gedink het? Ek neem aan ons gejaag na wind, ons soms doellose, gejaagde lewe sou hulle waarskynlik tegelykertyd gefassineer en met afgryse vervul het. Die feit dat ons mag kies wat ons wil word, dat ons mag voldoen aan ons eie soeke na selfverwesenliking, dat ons mag word wat ONS wil word, is ʼn voorreg wat hulle nie beskore was nie. Ons mag in enige rigting studeer, ons mag stem. Hulle het nie dieselfde gehad nie en was dit nie vir hulle nie, sou ons dit ook nie gehad het nie. En wat presies doen ons daarmee?

Dit bring my by my bekommernis: Wat doen ons met hierdie voorregte wat nou ons regte is? Waar is jy, Afrikanervrou? Ek sien jou nie dien op maatskappyrade nie. Ek hoor nie jou stem in raadsale nie. Ek sien jou nie op die nuus nie, ek hoor jou nie in die parlement nie. Waar is jy?

Is jy so besig om te sorg dat jy die nuutste grimeertegnieke bemeester en jou plekkie sorgvuldig agter jou man inneem dat jy vergeet het wat in jou murg aangaan? Het jy vergeet dat duisende van JOU voorsate opgeruk het na die Uniegebou om protes aan te teken teen die aanhouding van ʼn onskuldige man? Het jy jou oumagrootjies vergeet wat deur middel van die Handhawers gesorg het dat Afrikaans sy plek as algemene gebruikstaal inneem? Wie het jou rol gereduseer tot byspeler, terwyl jy gebore is om die kollig op jou te hê?

Ek kan dink jy is effe verward. Jy pas nie in die polities-korrekte skool van feminisme in nie, jou Afrikanerskap maak jou “voorheen bevoorreg”, ten spyte van die feit dat jy ook ʼn geskiedenis van verdrukking en lyding het. Jou oumagrootjies moes hul kinders in konsentrasiekampe aan die lewe probeer hou. Jy mag ook nie gestem het nie. Jy het, nes enige ander vrou in die geskiedenis van die mensdom, bitter min seggenskap oor jouself en jou lewe gehad. Die huidige politiese klimaat moet vir jou ook baie ongemaklik voel, nes dit vir my soms ongemaklik is: Jy word, ten spyte van jou vrouwees, steeds gemeet aan jou velkleur en in ʼn polities-korrekte “voorheen bevoordeelde” boksie geplaas. Daar is skielik grade van geslag en ras en die maklikste is om alles te ignoreer en in jou Fortuner jou kindertjies by jou estate se kleuterskool te gaan aflaai, voordat jy by jou Crossfit-klas aansluit. Baklei is jou nie beskore nie, glo jy. En so mis jy ook jou kans om regtig te doen, regtig ʼn verskil te maak.

Ek verstaan baie Afrikaanse vroue het ʼn wesenlike probleem met die negatiewe konnotasie van die radikale feministiese beweging. Ons is lief vir ons mans en ons is ook Christene en ons glo dit beteken ons moet met hoofde gebuig, twee tree agter ons mans loop. Dis nie waar nie. Dis ʼn leuen wat ons onsself wysmaak sodat ons nie ons regmatige plek aan die voorpunt hoef in te neem nie. Ons het ʼn veilige, gerieflike wegkruipplekkie gekry, maar ons mis ook dan die punt: wanneer ons opstaan vir onsself en ons susters beteken dit nie ons is radikaal nie, dis die gevolg van logika en respek vir onsself. Wat leer jy jou dogtertjies, Afrikanervrou? Hoe leer jy jou seuntjies om vroue te behandel?

Ons geskiedenis het verhale wat vertel moet word. Stories oor vroue wat dinge vermag het onder omstandighede wat ons ons nie kan voorstel nie. Oorlewingsverhale, maar ook verhale van triomf en sukses.  Die goue draad is iemand wat na vore tree en haar plek volstaan. Dit maak nie saak hoe die houe val nie, die stryd moet gestry word. Die ongemaklike sake moet aangeroer word en die ongemaklike gesprekke moet plaasvind.

Waar is jou “kaalvoet oor die Drakensberge”-geveg vandag? Daardie vroue se bloed druis ook deur jou are en dit maak dat jy wil DOEN. Nie vra nie, nie smeek nie, doen. Bou aan ons land, sodat ons iets vir ons kinders kan nalaat.

Ek was meer bevoorreg as gelukkig vandag. Ek verstaan nou dat die lesse wat ons uit ons geskiedenis leer, ons gaan help om weer op te staan en weer ons regmatige plek in te neem en ek gaan nie stilbly totdat dit gebeur het nie.

Jahni Cowley