Deur Frank Karsten
(Foto: Jonathan Borba/ Unsplash)
“Sigarette is bloot sleg. Dit is die plaak vir jou gordyne,” het die Nederlandse oud-sokkerspeler Willem van Hanegem eenkeer geskerts.
Hulle kan egter ook baie nuttig wees. Tydens die Tweede Wêreldoorlog het krygsgevangenes mekaar dikwels met sigarette betaal, want hulle was in aanvraag en maklik om te tel. Maar in die normale lewe het ons gelukkig beter betaalmiddels.
Die ideale geld is duursaam, vervoerbaar, eenvormig, verifieerbaar, deelbaar en skaars. Boonop het dit verkieslik ʼn lang geskiedenis van gebruik en is dit moeilik om te verbied of te konfiskeer.
Die rand en dollar is voorbeelde van fiat-geld. Hulle word deur niks gerugsteun nie, maar deur regerings tot ruilmiddel verklaar. Fiat-geld is ongelukkig sleg omdat dit na willekeur deur sentrale bande gedruk kan word, met die gevolg dat die waarde daarvan aanhou daal, wat in hoër pryse weerspieël word. Jy kan nie net ekstra munte met Bitcoin máák nie, wat dit reeds beter as fiat-geld maak.
En hoe vergelyk Bitcoin met goud en silwer? Hierdie edelmetale word al duisende jare as geldeenheid gebruik omdat hulle baie van die ideale eienskappe het. Tog is Bitcoin beter in ʼn aantal aspekte. Dit is die eerste geld wat spesiaal as geld ontwerp is, dit het geen ander toepassing as sodanig nie.
Wat volhoubaarheid betref, presteer goud, silwer en Bitcoin goed – dit bederf nie en verweer glad nie of verweer skaars.
Ongelukkig is edelmetale nie so mobiel nie. Toe Duitsland in 2013 besluit het om sy Amerikaanse goudreserwes te herwin, was dit ʼn reusagtige onderneming. Dit het drie jaar geneem en miljoene gekos. Met Bitcoin sou dit binne ʼn uur gedoen word, omdat dit elektronies gestuur word.
Jy wil ook hê dat ideale geld eenvormig moet wees – alle eenhede moet identies en uitruilbaar wees. Beide goud en Bitcoin kry goeie punte hier.
Bitcoin is makliker om te kontroleer vir egtheid as edelmetale. Omdat Bitcoin kriptografies beveilig en die blokketting publiek is, kan iemand maklik bewys dat dit werklik is. Edelmetale, aan die ander kant, kan vervals word deur dit met ander metale te meng wat spesiale toerusting vereis om te verifieer.
Die ideale geld is maklik deelbaar. Om edelmetale in kleiner eenhede te verdeel, moet jy dit smelt, saag of breek. Maar elke Bitcoin word in 100 miljoen sogenaamde Satoshis verdeel, wat dit maklik maak om toepaslik te betaal.
Dit is ook belangrik vir geld dat dit skaars is, sodat die waarde nie vinnig kan daal nie en pryse stabiel bly. Goud is moeilik om te ontgin en daarom groei die totale hoeveelheid goud jaarliks net met sowat 1,5%. Die groei in die aantal Bitcoin, wat nou 1,8% per jaar is, neem steeds af. Die Bitcoin-sagteware sê dat die aantal nuwe munte elke vier jaar halveer. Daarmee sal inflasie uiteindelik verdwyn en sal daar nooit meer as 21 miljoen Bitcoin bestaan nie.
Goud en silwer, en enigiets tasbaar, kan deur die regering gesteel of gekonfiskeer word. Omdat Bitcoin kriptografies beveilig is, kan niemand dit vat nie, solank jy nie jou geheime sleutel deel nie.
Tog het goud en silwer ook voordele bo Bitcoin. Om Bitcoin te stuur het jy elektrisiteit, ʼn rekenaar en internet nodig. Boonop is Bitcoin net 14 jaar oud, so jy kan nie regtig vertrou dat dit sy waarde so lank soos goud of silwer sal behou nie. Bitcoin se gebrek aan privaatheid is ook ʼn probleem, aangesien die openbare blokketting, die kasboek, nie anoniem is nie.
Bitcoin is dus nie ideaal nie, maar dit los ʼn aantal belangrike probleme op. Net soos boeke, musiek en video’s nou gedigitaliseer is en nie meer op papier, plate of bande geplaas en vervoer word nie, sal geld op dieselfde manier gedigitaliseer word.
Bitcoin is geld vir die internet-era. Dit is meer gehard as fiat-geld, meer mobiel as goud en silwer, beter as alternatiewe kripto, en baie beter as CBDC’s. Mag die beste geld wen.
- Frank Karsten is die skrywer van The Discrimination Myth (discriminationmyth.com) en mede-outeur van The Democracy Beyond (beyonddemocracy.net).
