Noodsaaklikheid van grense nou weer duidelik

Foto ter ilustrasie. (Foto: Pixabay.)

Reg in die noorde van Suid-Afrika, in die Mapungubwe Nasionale Park, is ’n uitkykpunt waar jy mooi die plek kan sien waar Suid-Afrika, Botswana en Zimbabwe se grense bymekaar kom. Tussen die Limpopo-rivier en die meestal droë Shashe-rivier lê ’n klein eilandjie, Coetsers-eiland. Hierdie klein stukkie grond by die sameloop van groot riviere, omring deur meestal wildernisgebiede, het ’n kleurryke geskiedenis.

Behalwe dat ’n boer hom baie jare gelede in die omgewing gevestig het, die eiland vir homself toegeëien en dit na homself vernoem het, was daar in later jare nogal ’n redelike grensgeskil tussen Suid-Afrika en Botswana oor aan wie die stukkie grond nou eintlik behoort.  Vandag wapper die vlag van Botswana op Coetsers-eiland en is daar goeie buurmanskap tussen Suid-Afrika en Botswana.

Wanneer ’n mens vanaf die uitkykpunt in Mapungubwe na dié klein eilandjie staan en kyk, mag jy dink dat dit eintlik totaal onsinnig is om hare te kloof oor aan watter land so ’n nuttelose stukkie grond nou eintlik behoort. Tog weet ons uit die verlede dat grense van groot belang is. Grense definieer volkere, streke, lande en kontinente reeds vir eeue. Grense wat goed gedefinieer is, skep goeie buurmanskap.

Die afgelope paar dekades het daar veral in die Weste ’n persepsie ontstaan dat grense onnodig en onsinnig geraak het. Vandag, sowat vyf maande ná die uitbreek van die koronapandemie word miljarde mense in ’n meerderheid lande se beweging wêreldwyd, hoewel tydelik, weer deur grense beheer. Die meeste lande het tans nog streng grensbeheer met eksterne en interne grense wat gesluit is.

Die afgelope week het daar op die grens tussen die Duitse deelstaat Saarland en die Franse Moselle-streek ’n geskil ontstaan nadat daar ’n toename in persone met die koronavirus aan die Franse kant was en die Duitsers in Saarland bekommerd was dat dit weens verslapte grensbeheer na hulle kon versprei. Die koronapandemie het die idee dat grense onnodig geraak het verkeerd bewys.

Heelwat konflik in die wêreld word deur geskille oor grense veroorsaak. China en Indië het tans ’n grensgeskil in die Himalajas wat onlangs selfs tot geweld gelei het. Netso het Indië en Pakistan ’n ou grensgeskil in Kasjmir. In Oos-Europa is daar verskeie grensgeskille, die bloedigste die afgelope tien jaar seker die geskil in Donetsk en Loehansk in die ooste van die Oekraïne.

Indien ’n mens sake oor grense naïef beskou, kan die oplossings soms maklik lyk. As die klomp Russies-gesindes in die ooste van die Oekraïne dan nou deel van Rusland wil wees, laat hulle wees. Of selfs, laat Noord-Ierland net deel word van Ierland – dit maak tog geografies sin.

Ons persepsie oor grense is baie keer negatief weens die Berlynse Muur of die grens tussen Noord- en Suid-Korea. Die realiteit is egter dat grense wat billik en korrek ooreengekom en deeglik bestuur word, ’n sin vir die eie bevorder en goeie buurmanskap meebring. Sonder grense sou misdaadvoorkoming, ordelike handel, hanteerbare immigrasie en natuurlik die voorkoming van siekteverspreiding, soos nou, onmoontlik wees. Nog belangriker egter is dat die wêreld sy ryke skat van tale en kulture sonder grense vir altyd sal verloor.

Die les uit die koronapandemie is dat grense goed en nodig is, maar dat dit sinvol en uit vertroue saam bestuur moet word ten einde die eie te beskerm, maar nie ten koste van mekaar nie.

Grense ten koste van mekaar lei tot konflik. Grense in belang van mekaar lei tot goeie bure wat mekaar vertrou en ’n gedeelde belang bevorder.

• Hierdie nuuskommentaar is deur Pretoria FM verskaf. Luister daagliks na Klankkoerant op Pretoria FM vir die jongste nuuskommentaar.