Nuuskommentaar: Peperduur petrol in plaas van water op die vuur van (wit en swart) rassisme

Argieffoto (Foto: Alexas_Fotos, Pixabay)

In ’n land waar rassisme ’n probleem is, en die regering boonop deur sy rasbeheptheid rassisme stook en akuut lewend hou, het rubriekskrywers eenvoudig nie die luukse om die kwessie eenogig aan te raak nie, al is dit onbedoeld of op ’n bepaalde teikenmark gerig.

Hoe lekkerder ’n mens in die politieke dryfsand speel, hoe beter raak die kanse dat daardie dryfsand die speler gaan insluk. En, so blyk dit, maats wat die drenkeling te hulp probeer snel, saam insluk.

Die voorval wat tot die jongste debakel oor rassisme, en spesifiek wit rassisme gelei het, was ’n artikel op Netwerk 24 van prof. Anton van Niekerk, afgetrede hoogleraar in filosofie aan die US. In dié artikel het hy oënskynlik te velde getrek teen rassisme (nie spesifiek wit rassisme nie) en in die proses ’n lysie “rassiste” geplaas, maar net die name van wit mense gelys.

Maroela Media se reaksie hierop, as deel van ’n wyer ontleding, is vervat in ’n nuuskommentaar en kan hier gelees word. Onder die reaksies wat ook weer reaksie (gelukkig positiewe reaksie) ontlok het, was ’n artikel deur dr. Leopold Scholtz (hier).

Lesersreaksies wat Van Niekerk oor sy skynbare eenogigheid kasty, het hierna die diskoers oorweldigend oorheers. ’n Mens het net begin wonder of Van Niekerk dan nie gaan reageer nie, hetsy met iets ter verheldering, of ’n doodgewone verskoning vir ’n oomblik van breinfloute, of deur die skei agterstevoor deur die juk te loop druk.

’n “Verduideliking” ter verdediging van Van Niekerk het as brief op 25 Augustus 2019 op Netwerk24 verskyn. Die skrywer, self ’n bekende Stellenbosse filosoof, prof. Willie Esterhuyse, het die dryfsand egter net geroer en die probleem verdiep – deur in breë trekke aan te voer dat Van Niekerk die artikel vir ’n Afrikaanse nuusmedium geskryf het, en dit dus juis op “wit rassisme” gerig was. Die plasingsbeperking was dan die rede dat die gebruik van slegs wit name nie helderder verduidelik is nie.

Dit is vandag tien dae sedert die artikel wat soveel reaksie ontlok het op 17 September verskyn het. ’n Dag of wat tevore het Van Niekerk egter op Esterhuyse se brief teruggeval om sy omstrede artikel op die oog af onboetvaardig te verdedig. Hy maak dit duidelik dat alle rassisme uitgeroei moet word. Maar hy slaan ook die bal ver mis – hy meen die reaksie op die weglating van swart rassiste se name impliseer dat die kritici op sy skrywe meen omdat daar wit en swart rassiste is, is rassisme nie so erg nie. Hy span selfs die Engelse spreekwoord in, naamlik dat “two wrongs do not make a right”.

Nee, prof, enigeen wat die openbare diskoers in Suid-Afrika volg – en u is een – weet dat die gebrek aan die ewehandige hantering van rassisme in Suid-Afrika (veral deur die regering en sy instrumente soos die Menseregtekommissie) een van die hoofaandrywers van rassisme is. ’n Mens sou verwag dat iemand van u statuur dit sou snap en in die bespreking rassisme sou verreken. Voeg hierby ’n (erg misplaaste) opvatting van groepe en mense in die Fanon-dampkring dat swart mense per definisie nie rassisties kan wees nie, wat objektief self op erge rassisme neerkom.

Kortom, die oorsig om die lys tot wit beweerde rassiste te beperk, kon en sou deur byna almal in die byna uitsluitlike Afrikaanse “gehoor” van die keuse van die betrokke publikasies vertolk word as die implisiete steun van die Fanon-opvatting.

U, as gewaardeerde leser van Maroela Media, en periodieke deelnemer aan die lesersforum, mag dit interessant vind dat Maroela Media se argief in sy relatief jong bestaan reeds die woord “onewehandig” sowat 60 keer ingespan het. Ander woorde soos “ongelyke” word veel meer gebruik.

’n Besoek aan Netwerk24 se argief bied ook interessante leesstof oor hoe die fokus op ewehandigheid iemand soos Panyaza Lesufi en sy vreemde opvattings skerp laat deurloop, ook in hoofartikels.

Is die regering se rasbeheptheid nie dalk self die hoofkatalisator van die voortleef van rassisme in die land nie? Sodat dit selfs die Menseregtekommissie wil hof toe neem (en Solidariteit daarmee saam ingesleep) omdat die regering self nie ’n VN-verdrag wat meer as 20 jaar gelede deur die regering onderteken is en eers 20 jaar later geratifiseer is, en wat beperkings op die aanwending van ras plaas, nie instel nie.

Dit verg immers geen filosoof om te weet die rasseprobleem in Suid-Afrika gaan nie opgelos word deur kort-kort ’n stok in die perdebynes te gaan steek nie. Dit sal ook help as die politici met die leuen ophou dat die koestering van die kultuureie, soos “gewaarborg” deur die Grondwet, nie bedoel is om ras-uitsluitend te wees en dus rassisties is nie.