IRR het vrae oor Dis-Chem se posisie oor SEB

(Argieffoto: Dis-Chem)

Die Instituut vir Rasaangeleenthede (IRR) sê hy wil duidelikheid hê oor Dis-Chem se rasse-indiensnemingsbeleid.

Maroela Media het vroeër berig dié farmaseutiese kleinhandelaar het mense woedend gehad met ʼn skrywe wat aan personeel gestuur is wat lui dat wit personeellede nie aangestel of bevorder mag word nie, sodat indiensnemingsteikens by die maatskappy behaal kan word. Dis-Chem het intussen gesê die interne memorandum het “foutiewelik” wyd versprei en was bloot “swak bewoord”. Die raad van Dis-Chem het bygevoeg die memorandum het nie “die waardes van die maatskappy weerspieël nie”.

Gabriel Crouse, veldtoghoof van die IRR, sê dit is onduidelik watter waardes van die maatskappy verkeerdelik verteenwoordig is in die uitgelekte dokument. “Een opskrif was ʼn goeie opsomming van die algemene interpretasie van die raad se brief, naamlik ‘Dis-Chem board sorry for tone of leaked memo – but says no white managers’ policy to stay’.”

Crouse sê die oorspronklike dokument, wat uitgelek het, het die verbod op die indiensneming van wit mense as “fel” maar “noodsaaklik” beskryf “om ʼn moontlike boete van 10% van die omset te vermy wat die onderneming lam sal lê”. Die brief het afgesluit dat “dit ʼn werklike bedreiging in dié stadium is”.

“Alhoewel die ‘werklike bedreiging’ tans oor talle suksesvolle Suid-Afrikaanse ondernemings se kop hang, sal baie min ondernemings, selfs nie eers in interne briewe wat nie vir die publiek bedoel is nie, erken dat dit ʼn motiverende faktor is. Die raad het waarskynlik bevind dat ʼn erkentenis van die ‘werklike bedreiging’ strydig is met sy ‘waardes’.”

Crouse sê die raad van Dis-Chem het ook nie in sy skrywe die kwessie aangeroer van die rede wat in die oorspronklike memorandum verskaf is oor hoekom dit nodig is vir Dis-Chem om nie meer wit bestuurders aan te stel nie.

“Wiskundig, as Dis-Chem een wit senior bestuurder aanstel, moet hy ongeveer 10 swart senior bestuurders aanstel om nader te kom aan sy ‘teiken’. Die brief voer aan dat dit onmoontlik is. ʼn Keuse moet dus dan gemaak word om óf glad nie wit mense aan te stel nie, óf om sommige wit mense aan te stel en verder weg te beweeg van sy teikens. Die raad se verklaring bied geen duidelikheid oor watter keuse by sy ‘waardes’ pas nie.”

Die IRR wil by die raad van Dis-Chem weet:

• of dit die beleid is om slegs nie-wit mense aan te stel totdat rassedemografiese verteenwoordiging bereik is;
• of dit die beleid is om ʼn spesifieke getal swart mense op enige vlak aan te stel voordat die volgende wit mens aangestel word;
• of Dis-Chem verbind is daartoe om mense op meriete aan te stel, ongeag of dit die maatskappy nader bring aan hul eie rasseteikens; en
• of Dis-Chem verbind is tot só aanstellingsbeleid ongeag of dit deur regulasies of statute vereis word.

“Dis-Chem se uitvoerende hoof Ivan Saltzman moet erkenning kry dat hy iets reggekry het. Hy was reg toe hy gesê het dat ʼn versuim om te voldoen aan rasseteikens tot ʼn moontlike boete van 10% van die omset kan lei. Dit is beter om met oop oë dié feit tegemoet te gaan as om daarvan weg te skram. Dit is in die gees van hierdie deursigtigheid dat die IRR versoek om met Dis-Chem te vergader en die grondwetlike hulpbronne te ondersoek waar meriete ondubbelsinnig eerste geplaas word, en dit is ʼn plek waar meeste Suid-Afrikaners wil hê dit moet wees.”

Crouse sê sedert die minister van indiensneming en arbeid, Thulas Nxesi, “meer aggressiewe” raswette versoek het, het die IRR al talle praktiese stappe opgespoor wat die regering gedoen het om boetes vir die oortreding van rassewetgewing ʼn werklikheid te maak. “Die IRR het al herhaaldelik gewaarsku teen die negatiewe impak wat dit op indiensneming sal hê. Ons stryd duur voort teen die Wysigingswetsontwerp oor Indiensnemingsgelykheid wat op pres. Cyril Ramaphosa se tafel lê.”

Mlondi Mdluli, veldtogbestuurder van die IRR, voeg by: “Ons versoek ʼn vergadering met die raad van Dis-Chem om die saak te stel om meriete eerste te plaas, en, indien nodig, om die regering se dwang teen te staan kragtens die Grondwet en die trotse tradisie van kapitalistiese weerstand wat die apartheidsbewind ondermyn en uiteindelik verwoes het.”