Lichtenburg se ligte al ʼn week af

Lichtenburg. (Argieffoto: ANA)

Inwoners van Lichtenburg moet al ʼn week lank sonder elektrisiteit klaarkom nadat ʼn kragmas van ʼn privaatverskaffer verlede Woensdagaand op Eskom se kraglyne geval het. Die voorval het groot dele van die dorp in duisternis gedompel én sedertdien ook sonder water gelaat.

“Toe die krag af is, het die gewone gebeur,” vertel Naudé Pienaar, adjunk-hoofbestuurder van Agri Noordwes. “Terroriste het die substasie binnegegaan, al die olie gedreineer en al die koper van die groot transformator gesteel.”

Aangesien daar nie elektrisiteit is nie, kan daar ook nie water gepomp word nie.

“Ons het vir Eskom gevra om vir ons ʼn mobiele substasie te stuur om die dorp tot redding te bring, die nywerheidsgebied sit ook sonder krag, en talle mense kan nie kos maak nie. Dit is net blatant onaanvaarbaar dat inwoners so lank hiersonder moet klaarkom.”

Volgens die kragvoorsiener sal die dorp egter eers teen volgende week soos normaal kan voortgaan.

‘Dit is nag hier’

Kathy Vogel, VF Plus-raadslid in die Ditsobotla-munisipaliteit, sê daar is ʼn ellelange lys probleme in Lichtenburg.

“Die kragsituasie is ʼn nagmerrie. Ons sit reeds ʼn week sonder krag. Dit is regtig nag. Hier is mense wat hulle hele maand se inkopies verloor het omdat dit vrot geword het.”

Cherice van Blerk, ʼn inwoner van Lichtenburg, is een van daardie mense.

“Ons moes al ons vleis weggooi. Dit is groot skade. Ons moet ons selfone in die motor laai en die risiko loop dat die motor gesteel word, aangesien ons die sleutel in die aansitter moet laat. Daar is geen manier om te bad nie, ons moet maar nat lappies (“wet wipes”) gebruik om die ergste skoon te maak – in dié koue is dit vreeslik.”

Van Blerk sê die munisipaliteit verskaf ook geen antwoorde nie.

“Ons sit nou al ʼn week in die donker, letterlik en figuurlik. Ons kon vir drie dae nie eens ʼn toilet in die huis spoel nie. Dit was ʼn gemors. Daar is darem nou weer water, maar dit is koud want daar is nie krag om dit warm te maak nie.”

(Foto: Verskaf)

Nog ʼn inwoner van Lichtenburg, Erika Burger, ʼn ma van ʼn vyf maande oue baba, sê haar gesin kry nie gebad, wasgoed gewas of kos gemaak nie.

“Gas is wel vir sommiges ʼn opsie, maar dit is baie duur om elke keer die gasbottel vol te maak veral as ʼn mens nie geld het nie.

“Ek sukkel ook om melk aan te maak vir my baba, my baba huil van die honger terwyl die water moet kook. Dit vat lank.

(Foto: Verskaf)

“Buiten dit het my hele maand se vleis en kos in die vrieskaste vrot geword, en ek het nie geld om nog te koop nie,” sê Burger.

Gerda Visser, ʼn inwoner van Lichtenburg, is net so moedeloos.

“Ons kan nie in die nag slaap met dié krisis nie, dit is pikgitdonker en daar word verskriklik in Lichtenburg ingebreek. Ons laai ons ligte in die bietjie son wat ons het. Dit is baie koud hier.

“Ons kan nie eens kos maak nie, die gas bly leegloop, hier is nie eers meer gas op die dorp beskikbaar nie.

“Dit is regtig ʼn groot gemors hier, ons weet nie meer wie om te glo en wat om aan hierdie situasie te doen nie.”

ʼn Inwoner wat gevra het om anoniem te bly weens persoonlike redes vertel dit gaan veral swaar met die inwoners wat nie geld óf hulpmiddels soos kragopwekkers en gasstowe tot hul beskikking het nie.

“Niemand was voorbereid op die krisis nie. Ek bly in ʼn woonstel en hier is ʼn watertenk, maar hy kan net water pomp as die krag aan is.

“Ek spoel maar die toilet met gebruikte water wanneer ek regtig moet. Bad en stort is heeltemal uit.”

Dié inwoner het sedert Sondag nie minder nie as vyf sakke groente en vleis weggegooi omdat dit weens die kragonderbreking vrot geword het.

“Nou sit ek met niks. Ek kry die ander mense bitter jammer want buiten hierdie krisis is dit nog koud ook.”

Besighede trek swaar

Pienaar sê die ondernemings op die dorp trek ook swaar sonder elektrisiteit. “Dit is ʼn groot bekommernis, die fabrieke kan nie kos maak vir die voerkrale en die hoenderbedryf nie.

“Die slagpale sukkel om vee geslag te kry en kan dit nie koud hou nie. Dit is ʼn reuseprobleem om al hierdie take met ʼn kragopwekker te verrig en dit is doodeenvoudig onbekostigbaar.

Tutu de Bruyn, eienaar van ʼn haarsalon op Lichtenburg, sê die krag- en waterkrisis het ʼn geweldige invloed op haar onderneming.

“Die probleem verhoed ons om ʼn ordentlike diens te lewer. Ons verloor natuurlik geld en het al baie verliese gely. Ons het wel ʼn kragopwekker, maar ʼn haardroër kan nie aan ʼn kragopwekker gekoppel word nie. Een van ons haardroërs het reeds weens die probleem gesmelt.”

De Bruyn sê van die ondernemings in dieselfde gebou moet nou R1 000 per dag vir diesel vir die kragopwekkers hoes om net krag te kan hê om hulle sake te bedryf.

Pienaar sê dit is nie die eerste keer dat dorpenaars sonder krag of water moet klaarkom nie.

“Ons dorp is gereeld vir ʼn dag of twee sonder water, maar ons moes nog nooit so lank sonder hierdie basiese dienste klaarkom nie.”