(Foto: X/Nhlanhla)
Duisende mense sal binnekort sonder werk sit nadat die Suid-Afrikaanse Poskantoor (Sapo) met sy afleggingsproses begin het.
Altesame 4 700 mense word deur dié proses geraak. Dit is egter minder as die 6 000 poste wat aanvanklik verlore sou gaan.
Die Poskantoor sal nou net ʼn bietjie meer as 6 300 personeellede oorhê.
Natasha Mazzone, die DA se woordvoerder oor kommunikasie en digitale tegnologieë, sê sedert 2014 het Sapo meer as R10 miljard van die belastingbetaler ontvang, insluitend R2,4 miljard in verlede jaar se nasionale begroting.
“Tog is 6 000 werksgeleenthede sedertdien verlore – ʼn getal wat nou na verwagting tot meer as 10 000 sal styg.
“Dit beteken dat vir elke miljard rand wat deur die belastingbetaler bestee is, sowat 1 000 werksgeleenthede verlore gegaan het,” sê Mazonne.
Sapo is verlede jaar voorlopig gelikwideer ná hy nie sy finansiële verpligtinge van nagenoeg R13 miljard kon nakom nie. Sy takke kon onder meer nie huur betaal nie en verhuurders het hulle gevolglik na die howe gewend om dié skuld te verhaal.
“Met die nasionale tesourie se ingryping is ʼn verdere reddingsboei verseker, waarna Sapo in sakeredding geplaas is.
“Altesame R6,2 miljard is aan Sapo verseker om die sakereddingsproses te finansier: ʼn Reddingsboei van R2,4 miljard wat die nasionale tesourie in Februarie se begroting aan Sapo toegeken het, asook ʼn bykomende finansieringsvereiste van R3,8 miljard – wat die land nie kan bekostig nie – om Sapo te herkapitaliseer.”
Mazonne sê die DA verwerp onomwonde die reddingsboei aan die Poskantoor en beskryf dit “as ʼn vermorsing van swaarverdiende belastingbetalersgeld wat elders aangewend kan word”.
“Dit is onwaarskynlik dat hierdie geld vir Sapo aangewend sal word, en die Poskantoor sal net weer gelikwideer word. ʼn Bedrag van R10 miljard sal in die drein beland, asook duisende werksgeleenthede.”
Die DA glo dat ʼn finansiële reddingsboei van die staat nie die oplossing is om Sapo te red nie, maar dat vennootskappe met die private sektor – wat oor die nodige kundigheid en infrastruktuur beskik – gevestig moet word.
“Terwyl Sapo tans onlewensvatbaar is, kan sy oorblywende infrastruktuur, wat oor landelike en semi-stedelike gemeenskappe strek, van nut wees.
“Sapo bly deurslaggewend vir die verspreiding van maatskaplike bystand. Met ʼn nuwe mandaat is ʼn gedigitaliseerde toekoms moontlik – insluitend die verskaffing van elektroniese dienste soos hoëspoedinternet; plaaslike aflewerings en verspreiding; en ander dienste soos munisipale rekeninge, permitte en voertuiglisensies.”
Mazonne meen hierdie ommekeer moet egter gou gebeur “voordat dit te laat is en Sapo nie meer gered kan word nie”.
“Die DA staan saam met die 4 700 werknemers wat hul werk verloor het en ons sal verseker dat julle ondersteun en voldoende vergoed word.
“As land moet ons die ANC aanspreeklik hou vir sy vermorsing van swaarverdiende belastinggeld en al die pyn wat deur werkverliese toegedien word. Dit is hoog tyd dat die ANC se oordeelsdag aanbreek en dat die land ʼn nuwe blaadjie omslaan.”
Afleggings ‘gevoelloos’
Sinawo Thambo, nasionale woordvoerder van die EFF, sê die party veroordeel die gevoellose aflegging van 4 700 werkers by Sapo ten sterkste.
“Hierdie hartelose besluit, gedryf deur [Sapo se] sakereddingspraktisyns, is ʼn ernstige onreg teenoor die lewensbestaan van duisende hardwerkende mense wat hul lewe daaraan toegewy het om die publiek te dien.
“Die feit dat byna 42% van die bestaande Sapo-werkmag vir aflegging geteiken word, is ʼn skrale aanklag van die huidige regering se versuim om werkers se regte te beskerm en hul waardigheid te handhaaf.
“Hoewel Sapo verlede jaar ʼn aansienlike reddingsboei ontvang het – wat die totaal tussen 2016 en 2024 op R10,3 miljard te staan bring – gaan Sapo voort om in finansiële onstuimigheid te kwyn.”
Thambo sê dit is ook uiters kommerwekkend dat 235 poskantore oor die hele land gesluit is, wat streke soos die Vrystaat, Noordwes, Noord-Gauteng, Limpopo en Mpumalanga ernstig raak.
“Hierdie sluitings ontneem nie net gemeenskappe van noodsaaklike pos- en bankdienste nie, maar vererger ook die werkloosheidskrisis wat ons nasie aangryp.
“Die EFF veroordeel die ANC-regering se nalatigheid wat veroorsaak het dat Sapo tot in die grond ingedryf is – soos hy met alle staatsondernemings doen.”
Thambo sê dit dien bloot as nog ʼn verdoemende aanklag van die ANC-regering se versuim om die werkloosheidskrisis wat ons land teister, te pak.
“Die EFF stel beslissende aksies voor om Sapo te herbou en sy bedrywighede te laat herleef.
“Eerstens sal ons die onmiddellike skrapping van alle skuld wat Sapo belas, prioritiseer. Boonop is ons daartoe verbind om aan die hoof te staan van die moderering van Sapo, om die oorgang na digitalisering daarvan te fasiliteer om te verseker dat dit mededingend bly in die vinnig ontwikkelende poslandskap.”
En ‘n 2023 matriek hoop om ‘n werk te kry? Ouers stuur julle kinders Europa, Australia, Neeu Zealand, VSA, Kanada ens toe. Daar le hulle toekoms!
Dit is altyd jammer om te lees dat mense hulle werk verloor. Mag die ander staatsinstellings uit hierdie les leer en hulle sokkies begin optrek, want dit is ook húlle voorland.
Die EFF se plan, skrap die SAPO se skuld. Slim nè? Dan kan hulle skuldeisers maar bankrot gaan.
‘n Posbus het hierdie jaar R670 gekos. Skrap die posadres deel op alle besigheids vorms en laat alle besighede e-pos gebruik. Vir pakkies en belangrike dokumente gebruik ‘n koerier. Ek kan nie onthou wanneer laas het ek n brief in die pos ontvang nie, besighede gebruik nie ‘n diens wat hulle nie op kan reken nie.
Om jou werk te verloor is nie lekker nie, maar ek onthou nou nie juis die Poskantoor as een van die beste dienslewerings besighede in die wêreld nie. Jy moes ook maar ‘n halwe dag se verlof insit as jy iets wou afhaal of betaal het. Die trots in die werk was nie juis daar nie.