Baie meen die nuwe Mantashe-handves wat nou vir kommentaar gepubliseer is, is beter as die vorige handves wat bekendgestel is deur die nou berugte Mosebenzi Zwane. Tog is die mate van verbetering in Mantashe se “onderhandelde skikking” debatteerbaar.
Alles deur die skrywer Gerhard van Onselen
Begroting belemmer markvryheid en rykdomskepping net verder
Soos die Gordhan-begrotings van te vore, is die Gigaba-begroting ook nie ʼn resep om ʼn ryk en suksesvolle land te word nie.
Private eiendom is goed vir die ekonomie
Die gevaar is dat politici, wetgewers en akademici se toenemende fokus op beslaglegging en hertoedeling as ʼn maatskaplike oplossing verdere skadelike beleid sal vestig. Sulke beleid is medisyne wat die ekonomie net sieker sal laat.
Persoonlike verskansing in onsekere tye – nuwe moontlikhede word bekyk
Diegene wat in Suid-Afrika gewortel is, kan omsigtig en pro-aktief, verskeie nuwe skanse in oorweging neem en stappe doen om hul persoonlike veerkragtigheid te verhoog, skryf Gerhard van Onselen.
Regulering – vergete aandrywer van stygende gesondheidsorgkoste
Op die keper beskou moet die invloed van regulering en regeringsinmenging op koste in die gesondheidsorgsektor darem ten minste erken en nie net gelate aanvaar word nie.
Mites van ekonomiese groei
“Wat die ANC-regering bedoel wanneer hy “groei wil aanjaag” is gewoonlik om belastinggeld op onder meer geliefkoosde regeringsprojekte te bestee of om sekere bedrywe en ondernemings in die mark aan te spoor.”
Mededingingsbeleid en die ANC: Gevaarlike maatjies?
Gegewe die eise van radikale ekonomiese transformasie wat die ANC aan homself stel, en sy skerp anti-vryemark sentiment, kan ons wonder tot watter mate die ANC se invloed op die toepassing van mededingingsingrepe matigheid en omsigtigheid gaan bevorder.
Knelvrae oor belasting
Belasting kan groot skade berokken en hoe groter die belastinglas gemaak word, hoe groter die denkbare skade wat aangerig kan word. Dit bring ons by die dieper vraag oor hoe ʼn welvarende en beskaafde samelewing werklik geskep kan word
Dieper as korrupsie – die nadelige impak van staatsbeheerde instellings
Tog eindig die impak van staatsondernemings nie net by korrupsie en swak bestuur nie. Die dieper vraag oor die impak van sulke instellings moet in die raamwerk van die ekonomiese aansporings, die kapitaalstruktuur en die breër toekenning van ekonomiese hulpbronne oorweeg word.
Inmengingsbeleid en die stryd teen skaarsheid en gebrek
In die konteks van ʼn swak wêreldwye ekonomie, die plaaslike nasionale begroting wat onder druk is en makro-ekonomiese risiko’s, waarvan die moontlikheid van ʼn volgende Europese skuldkrisis en broeiende probleme met China se ekonomie slegs twee is, is die kool van oormatige regulasie en nadelige beleid die sous nie werd nie.
Die nalatenskap van die 2007/-’08-finansiële krisis
In so ʼn wêreld kan dit gebeur dat die koste van grootskaalse inmenging ná 2008 nog geheg moet word en dat markkragte uiteindelik die laaste sal lag.
Mediumtermynbegroting: Staatsbesteding word nie genoeg ingeperk nie
“Hoër belastings is nie ʼn volhoubare oplossing nie, aangesien dit bloot die privaatsektor en ekonomiese groei verder sal belemmer,” het Van Onselen bygevoeg.
Ontleders verskil oor rommelstatus-monster
Die gesprek oor “Suid-Afrika se kredietgradering” vat weer vlam. Dit is verstaanbaar aangesien die “groot drie” kredietgraderingsagentskappe, onder meer Moody’s, Standard & Poor’s (S&P) en Fitch, weer onderskeidelik oor November en Desember van dié jaar oor die gradering sal beslis.
Moet Suid-Afrika die Skandinawiese voorbeeld volg?
Mantashe en Sanders is nie die enigste wat vir die Nordiese voorbeeld voorspraak maak nie en in toekomstige debatvoering oor ekonomiese beleid sal die Nordiese welsynstaat waarskynlik telkens weer genoem word. Tog moet die Nordiese voorbeeld versigtig oorweeg word, meen Gerhard van Onselen.
Kapitaal – ons vriend of vyand?
Kapitaal is ʼn ekonomiese konsep wat gereeld misverstaan, en soms, in sekere geledere selfs geminag word. Waar die meeste ekonomiese begrippe gewoonlik nie ʼn wenkbrou in alledaagse geselskap sal laat lig nie, is dit nie die geval met die begrippe “kapitaal” of “kapitaliste” nie.
Makro-ekonomiese raamwerke ná 1994, die verswarende impak van swak beleid
Die probleme van armoede, werkloosheid en swak ekonomiese groei is lank reeds vir baie mense in Suid-Afrika ʼn werklikheid. Waar die breë werkloosheidkoers in die eerste kwartaal van 2016 by 36,3% staan, en met ʼn geskatte BBP-groeikoers van onder 1% vir 2016, is dit duidelik dat die probleme steeds met ons is.
Het die rand werklik sedert ‘Nenegate’ versterk?
Sedert Desember 2015, toe die minister van finansies, Nhlanhla Nene, onder verdagte omstandighede ontslaan is, is groter onbestendigheid van die rand ʼn algemene verskynsel.
Begroting 2016: Groei is die kernpunt, maar dit ontbreek
In geheel beskou, dink ons nie dat die 2016-begroting bevorderlik vir broodnodige ekonomiese groei is nie. Dit gaan eerder verdere druk op ekonomiese groei plaas. Ekonomiese groei is die spilpunt van die begroting se sukses, maar ʼn fokus daarop ontbreek.
Uit die bloute, die nuwe minister van finansies
“Die vraag is nou of die tesourie nie as slagoffer van kaderontplooiing geval het nie.”
Jacob Zuma laat die aap uit die mou
Tydens die onlangse ANC-hoofraadsvergadering het pres. Zuma ʼn reeks omstrede en belangrike opmerkings gemaak. Dié opmerkings werp lig op die ANC se denkraamwerk en vooruitsigte vir mense in SA se pad vorentoe.